Door tijdens het project kinderparticipatie gesprekken te voeren met kinderen hebben we meer inzicht gekregen in wat kinderen spannend vinden aan onderzoeken. Op basis van de uitkomsten zijn we begonnen met het aanscherpen van onze werkwijze en het ontwikkelen van nieuwe materialen.

Bij Bartiméus in Zeist komen jaarlijks veel kinderen voor gespecialiseerd oogheelkundig onderzoek. Kindgerichte benadering is daarbij heel belangrijk. We streven daarnaast ook naar een hoge kwaliteit van onderzoeken bij kinderen. Om onze onderzoeksmethoden op dit vlak naar een hoger plan te tillen is er in 2013 (als onderdeel van het project kinderparticipatie binnen Bartiméus) aan meer dan 70 kinderen gevraagd hoe ze de onderzoeken beleven en wat we zouden kunnen verbeteren.

De kinderen hadden allemaal veel ervaring met onderzoek aan hun ogen in diverse oogheelkundige klinieken in Nederland. Aan het onderzoek deden zowel slechtziende als goedziende kinderen mee in de leeftijd van 12 tot 18 jaar.

‘Kinderen gaven aan dat ze vaak niet goed wisten wat er ging gebeuren’

Uit deze gesprekken bleek dat er vooral veel spanning was bij de elektrofysiologische onderzoeken en bij het oogdruppelen. Kinderen geven aan dat dit vaak te maken heeft met het feit dat ze niet weten wat er gaat gebeuren en dat ze elders al nare ervaringen hebben opgedaan met oogheelkundige onderzoeken. Kinderen denken van alles bij het oogdruppen: “Is die druppel giftig voor mijn oog? Gaat het wazig zien na het druppelen ook weer over?”. De uitspraken van de kinderen zijn verzameld en verwerkt in een filmpje over (een gedeelte van) het oogheelkundig onderzoek. In dit filmpje hebben we expres fouten gemaakt in de uitleg na het onderzoek. Daarbij laten we zien wat kinderen kunnen denken als ze de uitleg niet begrijpen. Download het filmpje!

Om de gewenste kindgerichtheid te borgen binnen onze organisatie hebben we de volgende algemene richtlijnen opgesteld:

• Geef kinderen waar mogelijk regie (verhoging van controle geeft verlaging van “distress”).
• Zorg voor goede informatievoorziening (toegankelijk en op niveau) voor kinderen en ouders.
• Check bij het ontwikkelen van materialen wat kinderen er zelf van vinden.
• Zorg voor afleiding en ontspanning.
• Zorg voor onderzoekers die geschoold zijn in het omgaan met kinderen.
• Kinderen laten wachten en onderzoeken in een kindgerichte omgeving.

Op dit moment hebben we onder andere ontwikkeld:

• Aanvullende scholing voor medewerkers van Bartiméus die betrokken zijn bij de oogheelkundige onderzoeken van kinderen. In deze scholing was aandacht voor kindgerichte benadering en gesprekstechnieken met kinderen.
• Een voorbereidingspakketje met de materialen van het elektrofysiologisch onderzoek waarmee kinderen kunnen spelen/ oefenen op hun teddybeer of pop.
• Het oogdruppelboekje. Hierin kunnen kinderen aangeven hoe zij graag willen dat het oogdruppelen gaat.
• Ideeën voor afleiding tijdens de onderzoeken.
• Beschilderde plafondplaten om naar te kijken tijdens het oogdruppelen.
• Wensbord in de wachtkamer waarop vragen, tips en opmerkingen worden geplaatst.

Voor meer informatie www.bartimeus.nl. Het project kinderparticipatie is mogelijk gemaakt door de vereniging Bartiméus-Sonneheerdt.