Hoe het medisch pedagogisch zorgteam positief taalgebruik ziekenhuisbreed op de kaart zet

Kindzorg zonder angst of pijn. Hoe kun je dat als medisch pedagogisch zorgteam introduceren in je eigen ziekenhuis? In Enschede gingen Hanneke Heinen, Maaike Labee en hun teamgenoten concreet aan de slag. Resultaat: ze wonnen steeds meer collega-zorgverleners voor het idee dat positief taalgebruik goed werkt tegen angst en pijn tijdens medische procedures. Hoe pakten ze dat aan?

Hanneke en Maaike begonnen met hun eigen zichtbaarheid en die van hun collega’s. Veel zorgprofessionals in ziekenhuis Medisch Spectrum Twente wisten nog niet wat medisch pedagogisch zorgverleners doen en hoe zij kind en gezin ondersteunen. In overleg met onder anderen hun teammanager en de afdeling communicatie bedachten Hanneke en Maaike hoe ze het medisch pedagogisch zorgteam beter op de kaart konden zetten. Dat werd een campagne met posters in het hele ziekenhuis, waarop Hanneke en Maaike een belangrijke boodschap aan hun collega-zorgverleners uitdroegen.

…Medisch pedagogisch zorgverleners

Hanneke Heinen en Maaike Labee

op hun eigen posters…

Positief taalgebruik

Die boodschap werd: ‘Positieve woorden maken het verschil’. Ze kozen voor dit thema omdat er landelijk in de ziekenhuizen steeds meer aandacht is voor positieve suggestie via onder meer focustaal en hypnose. Daardoor wisten ze: je kunt winst boeken als je collega-zorgprofessionals bewust maakt van de positieve en negatieve impact van taal op kinderen. Behalve via posters probeerden ze ook via blogs op het intranet en posts op social media aandacht voor het onderwerp te krijgen. Met als doel dat steeds meer zorgcollega’s de boodschap zouden uitdragen.

Bevlogen lezing

De poster- en mediacampagne zorgde voor meer bekendheid en belangstelling voor positief taalgebruik. Hanneke en Maaike en hun team besloten daarom een minisymposium over het thema niet alleen voor de afdeling kindergeneeskunde te organiseren, zoals aanvankelijk de bedoeling was, maar voor het hele ziekenhuis. De animo was groot, ook bij disciplines als oncologie en oogheelkunde en bij de cliëntenraad.

Voor een vol auditorium gaf verpleegkundige en psychosociaal therapeut Carla Frankenhuis, onder andere van Skills4Comfort, een bevlogen lezing over wat je met woorden kunt bereiken. Na afloop gaven de deelnemers aan zich nu te realiseren dat ze onbewust negatieve taal gebruiken. Dat je kinderen kunt ondersteunen door juist positieve woorden te gebruiken had ze enthousiast gemaakt.

Trainingen aan zorgverleners

Het symposium legde een goede basis voor ziekenhuisbrede implementatie van positief taalgebruik. Hanneke, Maaike en hun collega medisch pedagogisch zorgverleners organiseerden eerst themaweken voor de kinder- en tienerafdeling en de kinderpoli. Met onder meer mailings over hoe je positief taalgebruik kunt inzetten bij medische procedures, bij pijn, bij het voorlichten van ouders en bij het voorbereiden van kinderen.

Daarna gaven ze trainingen aan zorgverleners van afdelingen die samenwerken met de afdelingen kindergeneeskunde. Ook werden ze door andere disciplines in het ziekenhuis gevraagd workshops te geven. Mede dankzij de poster- en mediacampagne en het mini-symposium waren de medisch pedagogische zorgverleners zichtbaarder geworden in het ziekenhuis. Waardoor zorgcollega’s uit het hele ziekenhuis ze makkelijker wisten te vinden met vragen rondom stressreductie.

…Een waaier met positief taalgebruik…

En zo verspreidde de boodschap over positief taalgebruik zich steeds meer over het ziekenhuis. Om hun collega-zorgverleners nog meer te ondersteunen, ontwikkelden Hanneke, Maaike en hun collega’s tal van hulpmiddelen. Zoals:

• Ludieke filmpjes die laten zien hoe het wel en niet moet
• Een waaier met positief taalgebruik (voor bijvoorbeeld in de koffiecorner en de artsenkamer)
• Digitale lijstjes met do’s en don’ts in taalgebruik
• Kleine roze olifantjes als visuele teaser van de kracht van taal, die overal op de afdeling opdoken, tot in de wc aan toe
• Een zogenaamde klets-pot: een blik waar collega’s briefjes met opmerkingen, vragen of lastige casuïstiek rond positief taalgebruik konden stoppen

….De klets-pot over positief taalgebruik…

Al deze attributen zorgden ervoor dat het onderwerp continu in beeld kwam en bleef bij de collega-zorgverleners. De inhoud van de klets-pot leverde waardevolle feedback op, die kon worden besproken in evaluatie- en terugkoppelsessies.

Mooie ontwikkeling

Het medisch pedagogisch team streeft ernaar, in de woorden van Hanneke en Maaike, dat iedereen dezelfde taal spreekt. Ze vinden dat ze goed op weg zijn: “We hebben echt nog niet het hele ziekenhuis mee. Maar op de kinder- en tienerafdeling en de kinderpoli hanteert iedereen positief taalgebruik en weet men waarom we dit inzetten. Daar zijn we heel blij mee, die missie is alvast geslaagd.”

Nu de rest van het ziekenhuis nog. Onder meer nieuwe collega’s vormen nog een uitdaging, aldus Hanneke en Maaike. Maar ze krijgen steeds meer hulp. “Vorige week nam een arts zelf contact met ons op met de vraag of we voor de nieuwe instroom een opfriscursus kunnen organiseren. Zo zie je dat ook anderen zich gaan inzetten voor het spreken van dezelfde taal. Een mooie ontwikkeling!”

Meer info

Naar artikel ‘Positief taalgebruik werkt goed tegen angst en pijn’

Naar de folder ‘Helpend taalgebruik’ voor ouders (in 4 talen)

Naar alle tools en voorlichtingsmatarialen over angst- en pijnvrije kindzorg van Kind & Ziekenhuis

Stichting Kind en Ziekenhuis werkt intensief aan kindzorg zonder pijn en angst in het project Voorkomen van pijn, angst en dwang in de medische kindzorg. Het richt zich op het genereren van bewustzijn voor het onderwerp en het ontwikkelen van tools voor kinderen, ouders en zorgprofessionals. Kind & Zieken huis werkt hierin samen met het PROSA-kenniscentrum en de Stichting Charlie Braveheart.