Denk altijd vanuit het kind

Mede dankzij de Smileys van Stichting Kind en Ziekenhuis staat de kind- en gezinsgerichte zorg in Nederland op een hoog niveau. De Smiley blijft een belangrijk instrument om de kwaliteit van de kind- en gezinsgerichtheid van de kindzorg te meten en te laten groeien, vanuit de beleving van kinderen en ouders.

Een moeder zit 24 uur per dag naast haar zieke kind dat aan een machine ligt. Ze begrijpt niet waarom er niemand komt als de machine begint te piepen en raakt zo in de stress dat ze niet eens even weg durft om te plassen. “Terwijl het kind op afstand gemonitord wordt”, zegt directeur Hester Rippen van Kind & Ziekenhuis. “De kinderverpleegkundigen houden het kind prima in de gaten, maar hebben niet aan de ouder uitgelegd hoe hun systeem werkt.” Met het voorbeeld wil Rippen maar zeggen: elke zorgorganisatie heeft blinde vlekken en juist daarom is het belangrijk om af en toe een buitenstaander als Kind & Ziekenhuis achter de schermen te laten kijken.

Ervaringsmonitor

Kind & Ziekenhuis draait in elke zorgorganisatie die een Zilveren of Gouden Smiley aanvraagt een Ervaringsmonitor voor kinderen en ouders. In de Ervaringsmonitor schrijven ze vrijuit over hun ervaringen, zowel positief als negatief. Het zijn verhalen over wachttijden en voorbereidingen voor operaties, maar ook over de interactie met kinderverpleegkundigen: ‘Ze hadden geen interesse voor me, ze hadden het te druk.’ Of juist andersom: ‘Ze waren er echt voor mij, ze vroegen hoe het met mij als ouder ging, ze gaven me het gevoel dat er tijd voor me uitgetrokken werd.’

De Smiley is een kwaliteitsinstrument om kind- en gezinsgerichte zorg te stimuleren, geen doel op zich.

Inmiddels zijn via de Ervaringsmonitor negenduizend verhalen verzameld over bijvoorbeeld ziekenhuizen met prachtig ingerichte kamers die helemaal aansluiten bij de leeftijd van het kind, waar ouders voldoende ruimte hebben om te slapen, eten en werken, maar waar kinderen en ouders niet goed worden voorbereid op een ingreep. Met als gevolg: stress en angst. Afdelingen die positief naar voren komen, blijken hun kind- en gezinsgerichte beleid altijd schriftelijk te hebben vastgelegd en verankerd in de werkprocessen. Daardoor stopt het niet als een bevlogen teamleider vertrekt.

Stichting Kind en Ziekenhuis behartigt de belangen van kinderen, jongeren en hun gezinnen in de medische zorg. Rippen: “Samen met zorgprofessionals hebben we één doel: het optimaliseren van de kind- en gezinsgerichte zorg in Nederland. Een manier om dat doel te bereiken is kwaliteitsontwikkeling van kind- en gezinsgerichte zorg in zorgorganisaties door middel van onze Smiley. Zorgorganisaties kunnen met een Smiley aan kinderen, jongeren en ouders laten zien dat zij zich daadwerkelijk inzetten voor kind- en gezinsgerichte zorg. Het opgaan voor een Smiley beschouwen we als een reis die we samen met een zorgorganisatie maken. Zorgprofessionals hebben een uniek perspectief en wij, als kinderen en ouders, hebben ook een uniek perspectief. Samen kunnen we de kindgerichte zorg nog beter maken.”

Medewerkers kunnen hun ervaringen en visie op het werk kwijt in de Medewerkersmonitor. Rippen: “We merken vaak dat zorgorganisaties denken dat ze in een week tijd een Smiley kunnen krijgen omdat ze alles pico bello in orde hebben. In de praktijk zijn er vrijwel altijd tips en ontwikkelpunten. Als die zijn doorgevoerd, wordt de Smiley voor drie of vijf jaar toegekend. Bij een Gouden Smiley draait permanent een Ervaringsmonitor op de afdeling, zodat wij en de afdeling zelf de kwaliteit van de zorg kunnen monitoren. De Smiley is geen doel op zich maar een kwaliteitsinstrument waarmee je als zorgorganisatie vastlegt waar je staat op het gebied van kind- en gezinsgerichte zorg. Na de voorbereiding en de visitatie geven wij ontwikkelpunten mee. We coachen en ondersteunen de zorgorganisatie om zich vanuit het perspectief van kinderen en ouders naar een volgend niveau te ontwikkelen.”

Motto

“Kinderen zijn geen kleine volwassenen”, zegt Rippen nog maar eens. Het is het belangrijkste motto van Kind & Ziekenhuis. “Daar moet je bij alles wat je in de zorg doet rekening mee houden. Niet alleen op de dagbehandeling en de kinderafdeling, maar ook de spoedeisende hulp, poliklinieken, röntgenafdeling, het bloedpriklab en de eerstelijnszorg. Overal waar kinderen komen moet steeds getoetst worden: wat betekent dit voor kind en gezin, hoe ervaren ze de zorg? En daar het beleid op aanpassen. Dat is een groot verschil met bijna alle andere certificeringen, kwaliteitsinstrumenten en keurmerken. Die kijken niet specifiek naar kind en gezin, zeker niet vanuit hun ervaringsperspectief. Wij zijn nog steeds uniek en bieden toegevoegde waarde. Soms wordt gedacht dat de Smiley duur is en veel administratieve lasten geeft. Dat vinden wij niet. Met het hele visitatieproces zijn we gerust een jaar bezig, en dat leidt echt tot kwaliteitsontwikkeling voor kind en gezin. Zo bekeken is onze gevraagde bijdrage minimaal. Uiteraard blijven we kritisch op onszelf. We gaan bekijken hoe we de belasting voor zorgprofessionals zo laag mogelijk kunnen houden. Maar alle verhalen in de media waarin ons kwaliteitsinstrument in één adem wordt genoemd met lintjes, keurmerken en overige registratielasten is onterecht. Dat komen we graag mondeling toelichten, en we kijken ook graag samen met zorgorganisaties naar andere mogelijkheden om te helpen de kind- en gezinsgerichte zorg voelbaar naar een volgend niveau te brengen.”

Heleen Schoone