Zorgverleners willen graag meer aandacht geven aan broers en zussen van kinderen met een ziekte of aandoening, maar weten niet altijd hoe ze dat moeten aanpakken. Daarom heeft Stichting Kind en Ziekenhuis samen met onderzoeksinstituut Curias een Brussen visiedocument voor zorgverleners opgesteld. Het is gebaseerd op ervaringen en wensen van brussen¹, geeft concrete tips en reikt hulpmiddelen aan.

Zo’n zes en een half procent van de kinderen in Nederland groeit op met een zieke broer of zus. Ze zijn belangrijk maar worden vaak over het hoofd gezien. Ouders en zorgverleners zijn vooral bezig met het zieke kind en de brussen zelf willen niet te veel aandacht vragen. Daardoor lopen ze kans op overbelasting en problemen op latere leeftijd.

Cecilia Kalsbeek van onderzoeksinstituut Curias heeft in opdracht van Kind & Ziekenhuis een kwalitatief onderzoek gedaan onder brussen. Kalsbeek: “We hebben de brussen zelf gevraagd wat ze nodig hebben. Hun ervaringen en wensen zijn de basis voor het visiedocument. Zorgverleners kunnen het gebruiken om brussen een klein duwtje in de goede richting te geven.”

De uitkomsten van het onderzoek zijn vertaald naar vijf aandachtspunten met een korte toelichting en concrete tips zoals: geef de brus expliciet informatie, afgestemd op zijn of haar leeftijd; geef actief advies aan de ouders over de beleving van de brus, richt je direct tot de brus, gebruik het boek Broers en zussen in en om het ziekenhuis om contact te maken met de brus.

Citaat van een brus: “Ik vind het vervelend dat ik vaak heel veel moet doen, dat ik soms een luier of natte doekjes moet geven, dat ik bijvoorbeeld de bril moet ophalen en dan zit ik net in een spel. En ik vind het ook wel vervelend dat ik ook wel veel tijd in mijn broertje stop. Dan zegt mijn vader soms van doe even een spelletje met je broertje en dan ben ik net zelf iets aan het doen, ben ik aan het huiswerk begonnen en dan moet ik wat doen en dat vind ik soms wel irritant… En soms dan vraag ik aan mijn moeder van: zullen we een spelletje doen, dan zeggen ze: ja vanavond als de kinderen op bed zijn. En dan denk ik, van ja zolang kan ik niet wachten en dat vind ik dan een beetje balen en dan zijn ze op bed en dan gaan we spelen en dan bijvoorbeeld net in het spel als we net in een leuk stuk zitten, dan gaan ze weer huilen en dan denk ik van: néé het was net een leuk stuk.”
Jongen, 9 jaar

Het visiedocument is vooral gericht op brussen die nog op de basisschool zitten. Waarom? Kalsbeek: “Op die leeftijd worden ze vaak nog gezien door zorgverleners omdat ze bijvoorbeeld meegaan naar afspraken of het ziekenhuis. Ze zijn dus gemakkelijk te benaderen vanuit de zorg. Oudere brussen komen veel minder vaak mee. In een vervolgproject willen we het accent leggen op kinderen die op de middelbare school zitten. Uiteindelijk is het de bedoeling om brussen op te nemen in de Smileycriteria als onderdeel van gezinsgerichte zorg. Daar wordt nu aan gewerkt. We hebben gemerkt dat er in de zorg een breed draagvlak voor is.”

Heleen Schoone