Kinderen worden niet altijd goed voorbereid op een operatie. Ze ervaren angst en stress doordat zijzelf en hun ouders niet precies weten wat er gaat gebeuren. Dit blijkt uit het onderzoek Ik wil met minder angst, stress en trauma’s samen naar de operatie! van Stichting Kind en Ziekenhuis. Een belangrijke aanbeveling is dat kinderen en ouders altijd van tevoren een volledig overzicht moeten krijgen van het hele proces van het gesprek bij de arts tot aan de operatie. Zodat kinderen en ouders mee kunnen beslissen, eigen regie behouden en overzicht krijgen van wat er gaat gebeuren.
In de Ervaringsmonitor van Kind & Ziekenhuis kunnen kinderen en ouders hun verhalen schrijven over wat ze hebben meegemaakt in ziekenhuizen en zorgorganisaties. Daarin komt regelmatig naar voren dat angst, stress en trauma ontstaan in het ‘preoperatieve proces’, de voorbereiding op een operatie. Hoe komt dat, en hoe kan het aangepakt worden?
Onderzoeker Renske van Engeland heeft vragenlijsten gestuurd naar kinderen en ouders in het hele land, ziekenhuismedewerkers van verschillende disciplines geïnterviewd, literatuuronderzoek gedaan en zelf meegelopen in drie ziekenhuizen. Een groot deel van de ouders gaf aan dat er geen steun of begeleiding was door een pedagogisch medewerker of psycholoog. Ook een groot deel van de kinderen en jongeren heeft geen emotionele steun en begeleiding ervaren. Veel kinderen hadden klachten zoals angst, boosheid, piekeren, verdriet en lichamelijke klachten.
Van Engeland: “Een ziekenhuisopname is ingrijpend voor kinderen en ouders. De voorbereiding op een operatie is complex, er zijn veel disciplines bij betrokken. Het kind komt op verschillende plekken in het ziekenhuis en ontmoet allerlei mensen. Dat brengt onduidelijkheid met zich mee, en dat is een bekende risicofactor voor het ontstaan van stress en angst. Uit onderzoek weten we al dat het belangrijk is dat kinderen echt begrijpen wat er gaat gebeuren, dat ze worden betrokken bij beslissingen zoals een kapje of infuus voor de narcose. Als ze die vrijheid ervaren, zie je dat ze sterker worden, en hun ouders ook. Kinderen kunnen dan zelf vertellen wat er gaat gebeuren en worden rustiger. Omgekeerd heb ik ook gezien dat kinderen die niet weten wat er allemaal met ze gebeurt, verward en angstig om zich heen kijken.”
Lees het onderzoek op: kindenziekenhuis.nl/rapportminderstressOK.
Aanbevelingen
- Vervolgonderzoek onder kindzorgprofessionals zoals kinderverpleegkundigen en pedagogisch medewerkers.
- Een speciale kinderrichtlijn voor het preoperatieve proces.
- Beter bekend maken van de meerwaarde van pedagogisch medewerkers voor de behandeling van kinderen.*
- Maak kinderen en ouders beter duidelijk wat ze te wachten staat voor een operatie. Bijvoorbeeld met een boekje dat elke stap van het preoperatieve proces beschrijft, of met een app.
* Inmiddels gerealiseerd, zie kindenziekenhuis.nl/expertiseprofielMPZ