Maandelijks op de nieuwsblog Kind & Zorg: een column van de Vakgroep Pedagogische Zorg in het Ziekenhuis Nederland over wat zij meemaken in de praktijk.
Drie poppen liggen op tafel. Eén met een infuus en de andere twee met een zuurstofbrilletje en een spraymasker. Ik plak de zuurstofbrilletjes met pleisters op de wangen van de poppen vast. De voedingsassistente lacht om mijn ‘zorg’ voor de poppen. De verpleegkundige neemt twee poppen mee naar de kinderen op kamer 34 en 46. Ik neem een pop mee naar Joep op kamer 28.
De R zit in de maand. Kinderen, vooral kleintjes, met benauwdheidsklachten stromen binnen. De opname bestaat vaak uit het ondersteunen van de ademhaling met behulp van zuurstof en met regelmaat sprayen om de longen te herstellen. De verpleegkundige heeft gevraagd of ik bij Joep wil meekijken tijdens het sprayen. Zodra de verpleegkundige het spraymasker bij Joep op zijn neus en mond wil zetten draait hij zijn hoofd alle kanten op. Zijn handen gaan dan naar het zuurstofbrilletje in zijn neus en die probeert hij af te trekken. Voor de iPad waarmee ze hem proberen af te leiden heeft hij totaal geen oog. Dit vraagt om extra aandacht, begeleiding en ook extra ondersteuning van ouders.
Ik kom binnen en stel mezelf en de pop als ‘pop Bas’ voor. Joep voelt met zijn vingertjes direct aan het gezicht van de pop en pakt hem vast. Hij voelt aan de pleisters op de wang van pop Bas en aan zijn eigen pleisters. Moeder en ik kijken elkaar aan en lachen om de herkenning bij Joep. Zodra ik het spraymasker tevoorschijn haal pakt Joep deze ook direct en zet hem op het gezicht van de pop.
Vanaf dat moment doen moeder, verpleegkundige en wij alles wat we gaan doen bij Joep voor op pop Bas. We benoemen wat we doen, hoe het gaat voelen en wat pop Bas heel goed doet. ‘Heel goed Bas, houd je hoofd maar stil en kijk naar de iPad. Zo is het sneller klaar.’ Stap voor stap gaat Joep beter meewerken. Hij weet wat er van hem verwacht wordt.
Hoe kinderen reageren op het zuurstofbrilletje en het spraymasker verschilt. De één laat alle handelingen rustig toe en ervaart dat het helpt of heeft überhaupt geen energie om tegen te werken. Anderen, zoals Joep, gaan in verzet. Begrijpelijk. Je voelt je al niet lekker, alles is anders en er moet al zo veel.
De verpleging en de medisch pedagogische zorg op onze afdeling streven ernaar al deze kinderen een pop met ziekenhuismaterialen op de kamer aan te bieden. Joep is één van de kinderen die direct de link maakt tussen pop Bas en wat er bij hem gaat gebeuren en speelt de handelingen ook zelf nog regelmatig na. Er zijn ook kinderen waarbij we consequent de pop voor iedere handeling uit de hoek van de kamer moeten pakken om te laten zien wat we gaan doen.
Eén van de basispunten van kindgerichte zorg is zorgen dat de kinderen uitleg krijgen passend bij hun ontwikkelingsniveau. De poppen zijn een goed middel om hierbij te helpen. We kunnen bijna letterlijk de stappen uitspelen waardoor we herkenning en voorspelbaarheid creëren. Een gezamenlijke zorg die alleen te waarborgen is als het hele medische team er oog voor heeft en zorg voor draagt.
Anne Weenink
Vakgroep medisch pedagogische zorg Nederland
