14 april 2020

“Zitten en luisteren!” zegt de 3-jarige juf

Maandelijks op de nieuwsblog Kind & Zorg: een column van de Vakgroep Medisch Pedagogische Zorg Nederland over wat zij meemaken in de praktijk.

“ZITTEN” klinkt het fel uit Isa haar mond. Isa vertelt mij duidelijk wat ik moet doen. “Ik ben de juf en jij kindje.” Ik moet zitten en luisteren naar wat de juf zegt. “Ik ben geen lieve juf, stoute juf”, zegt Isa. Telkens als ik iets wil zeggen zegt ze “nee kindje, luisteren!”. Al spelend word ik kindje en brengt Isa mij naar school en naar bed. Isa is fel, streng en ik moet doen wat ze zegt, anders krijg ik straf. Braaf volg ik alle bevelen op, die niet altijd even vriendelijk klinken.

Sinds gisteren weten Isa en ouders dat ze diabetes heeft. De verpleegkundige moet ieder uur haar bloedsuiker prikken, Isa vindt dit inmiddels verschrikkelijk. Sinds gisteravond is ze al zeker 15 keer geprikt. HELP! zegt de verpleegkunde hoe gaan we dit doen?

Als medisch pedagogisch zorgverlener weet ik dat een onverwachte opname, met veel medische handelingen, voor een jong kind ingrijpend kan zijn. Door het verlies van controle, en het feit dat ouders ook onthand zijn gaan kinderen opzoek naar controle en regie. Isa maakt dit duidelijk zichtbaar via haar spel. Door met haar mee te spelen en dit te stimuleren krijgt Isa regie terug en dit zal haar helpen meer rust te vinden, ook tijdens het prikken.

Maandagochtend loop ik opnieuw de kamer van Isa in, ze pakt haar dokterskoffer en zegt: “Ik ben de zuster en jij kindje.” Ik moet m’n schoenen uit en sokken uit. Met enige aarzeling ga ik hierin mee. Ik krijg de ene prik na de andere in mijn voet. “In bed kindje, jij bent ziek.” Ik ga in bed liggen en moeder en ik geven elkaar een knipoog. Moeder begrijpt het.

De boosheid, angst en het verlies van controle tijdens de opname worden uitgespeeld met mij. Steeds meer komt de vrolijke, enthousiaste en onbezorgde Isa weer boven en daar geniet moeder zichtbaar van. Ook het prikken gaat goed, het is niet meer nieuw. Isa en ouders weten hoe het moet en wat er gaat gebeuren, ze mogen naar huis.

Spelen met kinderen in het ziekenhuis is in veel gevallen meer dan een leuke afleiding. Verwerkingsspel gekoppeld aan psycho-educatie voor de ouders zorgt voor controle bij het kind en de ouder. Resultaat is dat het kind controle herpakt en de ouder weer in staat is zijn/haar kind op een steunende manier te troosten en helpen. De gezonde opvoedrelatie kan verder gaan, ondanks een heftige ziekenhuisopname of diagnose.

Marlous de Gee
Vakgroep Medisch Pedagogische Zorg Nederland