Maandelijks op de nieuwsblog Kind & Zorg: een column van de Vakgroep Medisch Pedagogische Zorg Nederland over wat zij meemaken in de praktijk.
De ouders van Saar, een verlegen meisje van 4 jaar, vertellen mij dat hun dochter al anderhalf jaar haar ontlasting niet durft los te laten en angstig wordt als zij voelt dat zij moet poepen. De huisarts heeft laxeermiddel voorgeschreven om obstipatie te voorkomen. Ouders zijn de wanhoop nabij en hopen dat ik de oplossing kan aandragen op het spreekuur van de pedagogische poli van de afdeling kindergeneeskunde.
In de anamnese komen geen trauma’s of andere opvallende dingen naar voren. Naast het geven van psycho-educatie stel ik voor om video-interactiebegeleiding te starten. De videobeelden zullen inzicht geven in de signalen van Saar, de interactie tussen Saar en haar ouders en de invloed hiervan op haar gedrag. Ouders zijn verbaasd dat communicatie invloed heeft op een poepprobleem, maar stemmen in.
Ik neem Saar en ouders mee naar de speelkamer om te spelen en tijdens het spel maak ik een video-opname. Saar speelt heerlijk totdat zij weer voelt dat er ontlasting aan komt. Actief ophoudgedrag wordt zichtbaar en maakt Saar onrustig. Ook de ouders worden onrustig en vragen aan haar of ze naar de wc moet. Saar ontkent en de sfeer raakt gespannen.
Een week na het opnemen van de beelden bekijken ik ze samen met ouders en richten we ons op de signalen die Saar kenbaar maakt en wat haar in het contact positief ondersteunt. Saar boft met ouders die mooi afgestemd zijn tijdens het spel wat ze spelen. Zij kunnen de signalen van hun dochter goed interpreteren. Ouders volgen Saar in haar spel, benoemen wat ze zien, wat Saar doet of wat er in haar omgaat. Als Saar het nodig heeft bevestigen ze haar zodat ze rustig verder kan spelen. Saar is ontspannen! Als we vervolgens naar de beelden van het actieve ophoudgedrag gaan kijken dan verandert er iets. Moeder valt het op dat ze ineens veel aan haar dochter vraagt en daarbij ziet ze dat Saar de neiging heeft om uit het contact te gaan en meer gespannen wordt. Op de vraag wat ouders denken dat hun dochter nodig heeft zegt vader dat Saar vertrouwen nodig heeft. De spijker op zijn kop! Maar op welke manier kun je dat dan als ouders bieden?
De ouders van Saar krijgen al snel het inzicht dat zij de vragen rondom het onderwerp poepen beter niet kunnen stellen. In plaats daarvan denken zij dat het een fijnere optie is om het ophoudgedrag en de bijkomende emoties van Saar te benoemen, net zoals zij dit tijdens het spel deden. Ook lijkt het ouders verstandig om niet te vragen of Saar naar de wc wil maar te zeggen dat zij met haar naar de wc gaan. Met deze inzichten gaan ouders thuis aan de slag.
Hoe mooi is het dat ouders met behulp van videobeelden in deze casus zelf het inzicht krijgen wat hun dochter van hen nodig heeft om rustig op de wc te kunnen ontlasten. Na twee consulten zie ik een blije Saar die inmiddels zonder stress naar de wc gaat!
Jessica Boerema
Vakgroep Medisch Pedagogische Zorg Nederland
