Voor haar promotieonderzoek “Meedoen aan onderzoek: kinderen aan het woord!” interviewde Malou Luchtenberg kinderen over hun ervaringen met het hebben van een ziekte en vroeg ze hen hoe het is om mee te doen aan medisch-wetenschappelijk onderzoek. Ze wil hiermee kinderen een stem geven om hen beter te kunnen betrekken bij onderzoek. Om te voorkomen dat Malou alles wat kinderen hebben verteld verkeerd zou begrijpen, vroeg ze aan kinderen, onder wie Hetteke Hiltermann, om haar te helpen met het analyseren van de interviews. Hetteke zit in groep 8 en is 11 jaar. Laura Postma is een collega van Malou en doet onderzoek naar de manier waarop kinderen het beste betrokken kunnen worden bij een medisch-wetenschappelijk onderzoek. Laura en Malou zijn onderzoekers aan de Rijksuniversiteit Groningen en het Universitair Medisch Centrum Groningen.

Op vrijdag 22 maart gingen Hetteke, Laura en Malou samen naar een cursus over jongerenparticipatie in onderzoek. Hieronder vertellen ze over hun ervaringen.

’s Ochtends zaten we al vroeg in de trein van Groningen naar Utrecht, waar we om half tien aankwamen. Er waren iets meer dan twintig onderzoekers en andere mensen die werken in jongerenorganisaties en tien jongeren, van wie Hetteke veruit de jongste was. Dat was wel even spannend maar was ook juist wel leuk. Na de kennismaking gingen de jongeren met elkaar in overleg over de vraag “Wat is nou een goede onderzoeker?” en kreeg de rest een lezing over participatief onderzoek met jongeren. ’s Middags gingen we in groepjes allerlei interactieve manieren uittesten om samen onderzoek te doen.

Superkracht in Lego

Laura nam deel aan de workshop ‘Lego serious play’. Bij deze methode maak je gebruik van je handen in plaats van woorden voor het beantwoorden van vragen. Het schijnt zo te zijn dat je bij het beantwoorden van vragen met je handen maar liefst 80% van je hersenen gebruikt, terwijl je maar 15% gebruikt wanneer je de vraag met woorden zou beantwoorden. De vraag die aan ons gesteld werd tijdens de Masterclass was: “Wat is je superkracht?” Vervolgens kregen we vijf minuten de tijd om met Lego onze superkracht uit te beelden. Aan het eind vertelde iedereen aan de hand van het kunstwerk wat zijn of haar eigen superpower was. We kwamen allemaal aan het woord en iedereen kon (letterlijk én figuurlijk) een steentje bijdragen!

Aan de knutseltafel

Hetteke en Malou zaten aan de knutseltafel en maakten samen ‘De stroming’. Met het kunstwerk laten we zien hoe je in verschillende stappen samen onderzoek kunt doen: Je begint tussen de bomen, waar het een beetje chaos is en alles dicht op elkaar staat zodat je even moet zoeken om elkaar te kunnen vinden. Je ziet nog niet direct een uitweg. Als je elkaar vindt, dan stap je in het bootje en brengt de stroming je verder, zodat jullie samen tot een oplossing komen. Soms kom je onderweg dan nog wel wat obstakels tegen, maar uiteindelijk weten jullie je daar samen doorheen te slaan en kom je uit in de fleurige weide. Hiermee willen we laten zien dat als je samen onderzoek doet je daarvoor de tijd moet nemen, dat het soms best wel een beetje chaotisch is, maar dat je samen tot een heel mooi resultaat kunt komen. Je ziet samen namelijk meer dan alleen!

Hetteke vertelt over haar ervaringen als jonge onderzoeker

Ik vond alles heel leuk! Maar in het bijzonder twee dingen. 1: Dat Malou en ik samen het kunstwerk de stroming hebben gemaakt en 2: Dat de jongeren na het kennismaken samen hun perfecte onderzoeker geschetst hebben (maar dan in woorden) en dat we daarna daar een les over gingen geven. We deden tijdens die les het spel ‘over de streep’, daarbij zei dan een van de jongeren: “Ik betrek de kinderen goed bij mijn onderzoek” en dan moesten de volwassenen bij ‘ja’ of bij ‘nee’ gaan staan en daar dan verschillende stellingen van. We deden ook een rollenspel waarbij we twee verschillende toneelstukjes speelden per onderwerp, een waarbij de onderzoeker het niet goed deed en een waarbij de onderzoeker het juist wel goed deed.

Na deze workshop (en ook al tijdens het onderzoek van Malou) heb ik heel erg leren samenwerken. Ik ben namelijk zo’n typetje dat vindt dat haar eigen idee het beste is en je het moeilijk kan voorstellen dat dat andere idee beter is… maar nu kan ik me veel meer inleven in het andere idee, en daar kun je dan (waar ons kunstwerk ook voor staat) een perfecte tussenstroom in vinden.

Ook heb ik nog een tip voor de mensen die de workshop hebben georganiseerd. Ik vind het jammer dat ze alleen maar vertelden over hoe een onderzoeker met een kind moet omgaan maar niet over hoe een kind met een onderzoeker moet omgaan… Ik begrijp ook wel dat deze cursus vooral naar onderzoekers is gericht maar als je toch al vertelt hoe een onderzoeker met een kind om moet gaan waarom dan niet ook andersom.

Al met al vond ik het een hele leuke dag vol met uitdagingen, maar er valt dus wel nog wat te verbeteren. Ik verheug me op nog zo’n dag met Malou en Laura en om nog meer dingen met Malou te doen om kinderen een stem te geven!