Maandelijks op de nieuwsblog Kind & Zorg: een column van de Vakgroep Medisch Pedagogische Zorg over wat zij meemaken in de praktijk.
Hij kijkt me kort aan. Doet zijn capuchon op en trekt de touwtjes aan de voorkant aan. Zijn hele gezicht is niet meer zichtbaar. Hij legt zijn hoofd op tafel en het blijft stil. Lang stil… Het is duidelijk, Bas is uit contact en sluit zichzelf af van de buitenwereld.
5 weken later zitten Bas, 13 jaar, zijn vader en ik op de dagbehandeling met een volledig uitgewerkt stappenplan voor de bloedafname. Met tegenzin trapt Bas zijn schoenen uit en gaat hij langzaam op bed zitten. Hij stopt zijn oortjes in zijn oren en zet de muziek luid aan. Zijn arm strekt hij uit en de enige met wie hij nog oogcontact maakt is zijn vader. De verpleegkundige, verpleegkundig specialist en ik zijn stil. Bas zijn lichaam trilt en er stromen tranen over zijn wangen. Het bloed drupt langzaam in het buisje, dat is waar we de bloedafname voor doen.
De afgelopen weken zijn Bas en zijn vader een aantal keren in het ziekenhuis geweest. Geen afspraak met een arts, maar met de medisch pedagogische zorg. We hebben afspraken gemaakt om samen met Bas een plan te bedenken hoe we gaan zorgen dat de bloedafname, welke nodig is voor onderzoek, gaat lukken.
Bas heeft eerder een bloedafname gehad, waarin hij heel duidelijk de stappen, zoals hij ze fijn vindt had aangegeven. Helaas werd op het moment dat er stress ontstond niet naar Bas geluisterd en zijn de afgesproken stappen niet nageleefd. Ook ervaarde Bas wel pijn, waar belóófd was dat hij geen pijn zou ervaren. Zijn vertrouwen was beschadigd.
Stap 1 in mijn begeleiding was de belangrijkste stap: het winnen van Bas zijn vertrouwen. Door Bas te leren kennen via vader, kletsen over vakanties en school, simpele afspraken te maken en vooral het nakomen van deze simpele afspraken win ik wat vertrouwen van Bas. Het vertrouwen in zichzelf had Bas niet verloren. Toen we spraken over wat hem helpt en sterk maakt was zijn eerste reactie; ‘Ik ken mezelf goed en kan goed vertellen wat ik wil.’ Een bruikbare kracht die ik inzet om Bas opnieuw regie te geven. Zo komen we tot een gedetailleerd plan dat Bas zelf opschrijft. Onder aan het plan schrijft hij met grote letters, ‘Als je naar mij luistert gaat het lukken.’
Aan mij de taak om tijdens de bloedafname te bewaken dat de afspraken nageleefd worden en Bas weer een stap in de goede richting zet naar vertrouwen in het ziekenhuis.
Eerlijke informatie, keuzemogelijkheden, vertrouwen in de zelfkennis van een kind en vooral zorgen dat je afspraken naleeft zijn de basis van vertrouwen van een kind. Een basis die binnen de onvoorspelbare ziekenhuissetting van groot belang is om te zorgen voor medewerking van een kind tijdens zowel acute als langdurige begeleiding.
Anne Weenink
Vakgroep Medisch Pedagogische Zorg Nederland
