Trends en ontwikkelingen, steeds sneller moeten bedrijven en publieke sectoren hierop inspelen om bij de tijd te blijven en zich te redden op complexe markten. Publieke sectoren commercialiseren, zo ook de verzekeringsmarkt die een grote rol speelt bij de invulling van de zorg. Daarnaast worden de verwachtingen van consumenten steeds hoger en zijn ze kritischer dan ooit. De gezondheidszorg heeft de laatste jaren ups en downs gekend die het vertrouwen van de burger hebben beschadigd. Zorgverzekeraars worden helaas niet altijd als vrienden gezien.
Toch is Nederland al zeven keer uitgeroepen tot het best functionerende zorgstelsel van Europa, In Nederland vinden wij dat iedereen de perfecte zorg verdient. Natuurlijk zijn er grenzen, maar het welzijn van kinderen wordt nog altijd als eis gezien vanuit de samenleving. Nu kan de zorg altijd beter, maar ook leuker!
Kinderen hoeven tot hun 18e levensjaar geen zorgverzekering af te sluiten, er staan pedagogische medewerkers klaar om kinderen voor of tijdens een ziekenhuisopname op te vangen met boekjes en knuffels om angst te reduceren. Maar zijn al die boekjes en knuffels nog wel van deze tijd? En wordt er nog wel genoeg aan de rechten van het kind gedacht door de zorgverzekeraars? Als het aan kinderreumatoloog en immunoloog Joost Swart van het Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht ligt zou er nog best wel wat in geïnvesteerd kunnen worden. “Gamification is een onderdeel van de zorg anno 2017 en de toekomst”, aldus dr. Swart. In bijvoorbeeld angstreductie valt volgens dr. Swart nog wel wat te leren. “We hebben pedagogisch medewerkers die in feite toch wel een beetje op de ouderwetse manier met een boekje en geluidjes jonge kinderen proberen af te leiden voordat ze bijvoorbeeld een infuus gaan krijgen. Maar bijvoorbeeld een VR-bril heb ik nog nooit gezien in ons ziekenhuis. Dat zou voor de oudere kinderen leuk zijn.”
Gamification, wat is het?
Maar wat is gamification dan precies? Gamification is een term uit de game-industrie die sinds 2002 wordt gebruikt. De laatste jaren komt deze term steeds vaker terug in andere sectoren, maar vooral in de gezondheidszorg. Gamification is een term die opgekomen is doordat mensen spelelementen in zakelijke contexten gebruikten. “Wij als gameontwikkelaars gaan een stuk verder dan dat. Gamification houdt games verbonden aan de realiteit.” Aldus ‘Jaïn van Nigtevegt, docent van de HKU en specialist in de gamification. Het toepassen van gamedenken en gametechnieken in een niet-gameomgeving kan gebruikers motiveren en ervaringen verrijken. Hierin staat centraal dat gedrag gestimuleerd wordt. Dit door in te spelen op de intrinsieke motivatie van de mens. Simpele gamificationtechnieken kunnen voor grote resultaten zorgen. Een goed voorbeeld hiervan is Linkedin die een balkje op de profielen van de gebruikers toont hoeveel percentages het profiel van jou als gebruiker compleet is.
Gamification in de zorg
Gamification wordt al een aantal jaar toegepast in de zorg, naast andere ontwikkelingen zoals bijvoorbeeld het gebruiken van VR-brillen voor angstreductie. Zo is er de app ‘MySugar’ voor diabetespatiënten, waarbij patiënten een suikermonster moeten verslaan en zo hun suikergehalte in de gaten houden. Deze app werd bij veel patiënten, waaronder ook kinderen goed ontvangen. Andere voorbeelden van gamification in de zorg (waarvan een aantal in deze blog zijn samengevat) zijn een fietsgame voor kinderen met hersenverlamming, het spel SPARX voor preventie van depressie en de robot Zora die o.a. wordt ingezet bij de revalidatie van kinderen.
Stress-en angstreductie
Maar hoe kan gamification kinderen helpen bij het verminderen van angst bijvoorbeeld voor of tijdens een ziekenhuisopname? Uit onderzoek van Jellesma, F.C. & Jellesma, A. (2008) blijkt dat kinderen gevoelig zijn voor de kwaliteit van de gezondheidszorg. Medische angst en inschatting van effectiviteit van gezondheidszorg worden door eerdere ervaringen met de gezondheidszorg beïnvloed, zowel door eigen als indirecte ervaringen.
Een MRI-scan zou volgens beide experts al een hele investering zijn. ‘Een MRI of Google glasses zou best goed erbij passen, want nu heb je alleen een muziekje op je oren als je een scan krijgt.’ Aldus dr. Swart. Zo worden kinderen rustiger doordat er een stofje endorfine vrijkomt in hun hersenen. Het gevoel van opwinding en sensatie door gamification zorgt ervoor dat bij kinderen op een natuurlijke manier stress en angst gereduceerd wordt. Endorfines kunnen namelijk in minder dan 10 seconden de stresshormonen (adrenaline en noradrenaline) stilleggen. Kinderen kunnen zich sneller op hun gemak voelen en zijn dus sneller en makkelijker te behandelen. “Je kunt meer mensen helpen in kortere tijd en dat is ook in het belang van de zorgverzekeraar”, aldus dr. Swart.
Waarom investeren in gamification?
Het jaarlijkse Games for Health Europe congres laat met talloze voorbeelden, systematische effecten en succesfactoren zien dat de zorgsector gamification steeds serieuzer neemt. Voor andere sectoren levert het toepassen van gamification minder op. Eigenlijk is er maar één sector waar je echt van opbrengsten kunt spreken en dat is de zorg, schrijft Jeroen van Bree op Frankwatching.
Leuk en aardig, zal een zorgverzekeraar misschien denken. Het is natuurlijk best spannend om ergens in te investeren als je er niet mee bekend bent. En het is lastig om een deel van de zorg uit handen te geven, terug aan de patiënt. Maar het levert de zorgverzekeraar en de samenleving ook zeker wat op. Gamification kan namelijk gedrag beïnvloeden, wat tot onverwachte resultaten kan leiden. Van Nigtevegt licht toe: In een game doe je niet zomaar wat, als speler verhoud je je autonoom tegen de regels en ga je ernaar handelen. Het is niet moeten, maar iets willen. Mensen willen iets bereiken en gaan het belang ervan inzien en dat maakt gamification zo nuttig én leuk.’ ‘Het levert niet alleen gedragsverandering op bij kinderen, maar draagt ook bij aan een gezondere maatschappij. Daarnaast kan gamification ervoor zorgen dat we minder hoeven te investeren in revalidatiediscipline en therapietrouw, geeft van Nigtevegt aan.
Samenwerking
Volgens van Nigtevegt zouden zorgverzekeraars met een open houding meer uit hun ivoren toren kunnen treden en samenwerking moeten aangaan met externe partners als gameontwikkelaars. ‘Ik snap dat sommige zorgverzekeraars gamification een moeilijk concept vinden om te begrijpen, maar ik denk dat als ze investeren in marktverkenning, er een wereld voor ze open gaat’, aldus van Nigtevegt. Het is niet erg om fouten te maken, dat zeggen ouders ook altijd tegen hun kinderen. Van fouten maken leer je. Er zijn goed werkende en getoetste oplossingen beschikbaar. ‘Als er bijvoorbeeld één zorgverzekeraar is die de angst van mijn kinderen kan wegnemen bij een zorgverlener, dan gaat mijn voorkeur daar vanwege de menselijke kant al gauw naar uit’. Dat is toch wat u als zorgverzekeraar en wij als samenleving willen!? Dus zorgverzekeraar: bent u én het kind verzekerd van een goede toekomst?
Dit artikel is geschreven door Inge Jongejan, derdejaars studente Communicatiemanagement Hogeschool Utrecht.
